Người Dao Đỏ có dân số đông thứ hai sau người Mông tại Sa Pa, sống tập trung ở các xã Tả Phìn, Nậm Cang, Thanh Kim, Suối Thầu, Trung Chải... Người Dao Đỏ có bản sắc văn hóa, phong tục tập quán, tín ngưỡng riêng biệt và độc đáo. 

Chúng tôi đến Y Tý trong một ngày trời mưa tầm tã, cung đường từ thị trấn Bát Xát vào tới Y Tý theo đường Mường Hum kéo dài khoảng 70 cây số. Đường đèo dốc, quanh co, đôi chỗ nước ngập sâu khiến các phương tiện phải khá vất vả mới vượt qua được. Nhưng trên tất cả những khó khăn của chặng đường, hiện ra trước mắt chúng tôi là phong cảnh đẹp đến say lòng, những thửa ruộng bậc thang đầy màu sắc, con kênh uốn lượn như tranh vẽ. Và đặc biệt, khi xe tiến vào vùng đất Y Tý, những ngôi nhà trình tường như những tổ chim hiện ra đầy huyền bí, thấp thoáng bóng áo xanh của những cô gái Hà Nhì...

Với người Giáy đám cưới là ngày hội vui của dân làng, đám cưới càng đông, càng lớn thì hạnh phúc của đôi trai gái càng được bền lâu, hạnh phúc. Trong đám cưới nghi lễ đón dâu của người Giáy là tục lệ khá cầu kỳ và nhiều nét độc đáo.

“Pút” trong tiếng Dao có nghĩa là nhảy, “tồng” có nghĩa là đồng, pút tồng có thể hiểu là “nhảy đồng” (nhảy múa trong lúc lên đồng). Một số người gọi nghi lễ này là lễ Tết nhảy “Giàng chảu đao”. Pút tồng được tổ chức vào ngày tết, tại nhà của trưởng họ. Đây là nghi lễ nhảy tưởng nhớ đến tổ tiên, Bàn Vương và các vị thần... đã phù hộ bảo vệ cho cuộc sống của họ trong suốt năm cũ.

Mỗi dịp Xuân về, bà con dân tộc H’Mông ở Lào Cai lại náo nức chuẩn bị cho mình những bộ quần áo mới nhất, đẹp nhất, trang hoàng nhà cửa, bàn thờ tổ tiên theo phong tục đón Tết cổ truyền của dân tộc

Trong chuỗi các hoạt động của Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc mở rộng lần thứ XVIII, năm 2016, phóng viên may mắn ghi lại được vẻ đẹp của các thiếu nữ trong trang phục dân tộc truyền thống đẹp dịu dàng và đằm thắm.