Giới thiệu về quá trình xây dựng và kiến trúc dinh Hoàng A Tưởng, Bắc Hà, Lào Cai
- Quá trình chuẩn bị:
Theo những lời dân trong vùng kể lại, để xây dựng và chuẩn bị khởi công công trình họ Hoàng chuẩn bị khá công phu: mời các thầy địa lý về xem địa điểm, thế đất… để tìm cho được chỗ nào là “âm dương điều hoà và có thể hợp làm một thì sẽ đăng đạt được một môi trường hoàn hảo như ý…”
Sau nhiều năm thăm dò và nghiên cứu cuối cùng cũng tìm được chỗ đất “lành” hợp với long, mạch, thuỷ, sa. Đó là một khu đất cao ráo vuông vức, có gò đằng sau, trước có sông suối. Chủ nhà nhất định tài lộc hanh thông, sức khoẻ dồi dào, bổng lộc xung đầy, thậm trí quyền cao chức trọng.
Về vật liệu cha con họ Hoàng chuẩn bị rất kỹ lưỡng – có một số người dân kể rằng sắt, thép được vận chuyển bằng đường sắt Hà Nội – Lào Cai, đến Phố Lu thì tiếp tục vận chuyển bằng đường bộ lên Bắc Hà (khoảng 40km). Cũng có ý kiến cho rằng dinh thự được xây dựng bằng mật mía. Vôi được nung bằng đá xanh tại địa phương. Còn gạch, ngói được họ Hoàng cho sản xuất tại chỗ bằng đất sét dưới sự chỉ dẫn của chuyên gia Trung Quốc. Với bàn tay lành nghề, các thợ thủ công đã làm ra sản phẩm chín đều, không cong vênh, độ cứng hoá sành.
Để thiết kế ngôi nhà này ông Hoàng Yến Tchao đã mời cố vấn người Pháp và một cố vấn người Trung quốc đảm nhiệm. Do vậy kiến trúc nhà Hoàng A Tưởng là sự kết hợp kiến trúc Âu và Á. Hai kiến trúc sư này vừa thiết kế vừa giám sát thi công.
- Quá trình xây dựng:
Nhân công được tuyển dụng tại chỗ và nhiều nơi kể cả các thợ ở miền xuôi lên gồm hàng trăm thợ có tay nghề giỏi, xây trát, mộc, nề (thợ chủ yếu là phu, tội phạm, những bản nào không có thợ thì phải đóng tiền). Các thợ được chia ra hai cúp, khi thi công cũng được chia làm hai thành phần công trình, mỗi cúp xây một nửa ngôi nhà khi hoàn thành, hai nửa ghép lại thành tổng thể ngôi nhà hoàn chỉnh, hai phần nửa của nhà sau khi ghép lại rất khớp nhau, không lệch, cân đối, tương xứng như cùng một cúp thợ cùng xây. Đến nay cũng rất khó phát hiện điểm ghép đó.
Sau gần bảy năm xây dựng, năm 1921 họ Hoàng tổ chức mở tiệc khánh thành rất lớn, ăn uống đến cả tuần. Có một sự kiện mà đến nay vẫn chưa ai lý giải được (kể cả những người thời đó còn sống đến giờ vẫn nghi ngờ) đó là: Khi tổ chức khánh thành, trong buổi lễ thì chủ thầu của hai cúp thợ chính, người cầm bản vẽ và trực tiếp thi công không thấy có mặt hay nói một cách khác là mất tích. (?)
- Kiến trúc của ngôi nhà
Nhà Hoàng A Tưởng có một kiến trúc đặc biệt ít gặp. Nó là thể loại công trình kết hợp vừa để ở, để làm việc và là pháo đài phòng thủ. Đây là một loại hình kiến trúc hiếm có trong di sản di tích kiến trúc Việt Nam.
Ngôn ngữ trang trí kiến trúc là sự kết hợp phong cách phương Đông và phương Tây. Phong cách phương Tây thể hiện ở những cột được đắp nổi, thể hiện sự vững chắc cho ngôi nhà. Đây là một phần của kiến trúc gô tích ở phương Tây từ thế kỉ XII. Hệ thống vòm tường, hành lang, hệ thống lò sưởi, ống khói trên mái, họa tiết cành nho xung quanh ngôi nhà là theo phong cách Pháp.
Phong cách châu Á thể hiện ở hình dáng ngôi nhà đó là hình chữ Môn, trên bức bình phong trước cửa người ta trang trí bằng hình chữ song hỉ. Đây là một kiểu thiết kế đặc trưng của phương Đông.
Vật liệu xây dựng cũng có sự kết hợp giữa phương Đông và phương Tây. Hệ thống xà gồ, vì kèo làm theo kiểu phương Tây. Nhưng lợp ngói âm dương, là một loại ngói phổ biến ở địa phương lúc bấy giờ. …..
Bố cục tòa nhà như một pháo đài khép kín, chỉ có một cửa vào duy nhất, bố trí các lỗ châu mai dọc theo hành lang phía trước nơi có lối vào tòa nhà và cửa chính ở trên cao. Điều này thuận tiện cho việc bảo vệ. Trước đây, bao quanh khu dịnh thự rộng 10.000m2 còn có bức tường đất trình dày 80cm và cao 2,8m. Và thiết kế đường cho lính tuần tra canh gác.
Tất cả mặt chính của nhà chính được trang trí khá công phu bởi những cửa vòm, những hoa tiết đắp nổi, lõm, thụt vào, nhô ra, các cửa có lan can song cách đều tạo sự sáng sủa thông thoáng ngoài hành lang. Hơn nữa với các cửa vòm tạo cho kiến trúc cũng như kết cấu ngôi nhà khoẻ khoắn, bền chắc…
Các cửa vòm đều cao to tạo sự cân đối, hợp lý trong kỹ thuật kiến trúc đảm bảo tính mỹ quan cảm thụ của thị giác con người, gây cảm giác hứng khởi, không rối rắm. Việc tô điểm màu sắc của công trình cũng không gây loè lẹt hết sức hợp lý: màu trắng là chủ yếu tạo ra một khối kiến trúc trong không gian thoáng đãng lịch sự, trang nhã… Ngoài những cửa vòm trước mặt thoáng rộng còn có các cửa sổ, cửa ra vào cũng được tận dụng tối đa khả năng có sẵn của ánh sáng thiên nhiên. Một điều đặc biệt trong thiết kế phong thủy hút gió tự nhiên của dinh thự mà các công trình khác không có: Quý khách để ý một chút sẽ thấy khi đứng trong khuôn viên của dinh thự cho quý khách cảm nhận được sự kín đáo, chắc chắn nhưng những luồng gió tự nhiên không thiếu ở tất cả các góc khuất, kể cả lối hành lang 2 bên ra phía sau nhà.
Điều đó cũng thấy rằng việc thiết kế kiến trúc tận dụng những điều tự nhiên để tạo ra sự kết hợp hài hoà trong cấu trúc Á – Âu có một không hai này. Không chỉ ấn tượng về kiến trúc, nhiều du khách đến thăm quan dinh thự còn rất tò mò, hứng thú với những câu chuyện dã sử về các thành viên trong gia tộc họ Hoàng. Mời quý khách tiến về phòng khách chính giữa tầng 1 tìm số 4
TTTTXTDL