Lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm nay, diễn ra từ ngày 07/9/2014 đến ngày 12/9/2014 (tức ngày 15 đến 20 tháng 8 âm lịch) sẽ được tổ chức với chương trình, nội dung phong phú gồm nhiều nghi lễ, diễn xướng và trò chơi dân gian đặc sắc.
            Sau lễ Cáo yết (xin phép mở hội) diễn ra vào ngày 03/9/2014 (ngày 10 tháng 8 âm lịch), lễ đúc tượng La Hán chùa Côn Sơn diễn ra vào 08/9/2013 (ngày 15 tháng 8 âm lịch) mở đầu cho các hoạt động lễ hội mùa Thu năm 2014. Tiếp đó là lễ rước văn từ Tổ đường chùa Côn Sơn lên đền thờ Ức Trai vào sáng ngày 09/9/2014 (16 tháng 8 âm lịch), với sự tham gia của đội múa lân, múa rồng, các kiệu rước, kiệu lễ phẩm, cùng hàng nghìn người dân phường Cộng Hoà, xã Lê Lợi, nhân dân thập phương. Với sự chuẩn bị công phu, khoa học, chắc chắn lễ rước sẽ diễn ra trang trọng, tạo thêm chiều sâu tâm linh cho lễ hội.

             Lễ tưởng niệm 572 năm ngày mất anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Trãi được tổ chức ngay sau khi đoàn rước tập kết lên đền thờ Ức Trai. Có lẽ trong nhiều năm qua, đến nay chúng ta mới tổ chức lễ tưởng niệm Nguyễn Trãi một cách trọng thể, xứng đáng với công lao to lớn của ông đối với lịch sử dân tộc. Chương trình nghệ thuật chào mừng tại lễ tưởng niệm sẽ diễn lại vở chèo “Côn Sơn hiền sĩ” do Nhà hát chèo Hải Dương thực hiện. Tại lễ tưởng niệm Ban Tổ chức lễ hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc sẽ đọc diễn văn tưởng niệm, đọc văn tế Nguyễn Trãi. Kết thúc lễ tưởng niệm là lễ tế truyền thống của hậu duệ dòng họ Nguyễn Trãi ở làng Chúc Thôn, Chi Ngãi (Cộng Hòa, Chí Linh) thực hiện.
Chương trình lễ hội được tiếp nối bằng lễ khai ấn diễn ra vào đêm ngày 09/9/2014 (ngày 16 tháng 8 âm lịch). Đây là nghi lễ cổ truyền ở đền Kiếp Bạc, theo lệ xưa cứ vào trước ngày đại kỵ của Đức Thánh, chính quyền sở tại cùng các cụ Thủ từ làm lễ đóng ấn vào một tấm lụa màu vàng rồi làm lễ xin phép Ngài, xong đem ban phát cho khách thập phương.

Dấu ấn của Hưng Đạo Đại Vương thể hiện uy quyền nhà Thánh để sát quỷ, trừ tà, cứu độ chúng sinh. Hiện nay, trong đền còn lưu giữ 4 ấn tín bằng đồng của Đức Thánh: Trần Triều Hưng Đạo Vương chi ấn, Quốc Pháp Đại Vương, Vạn Dược Linh Phù, Phi Thiên thần kiếm linh phù. Dân gian quan niệm, muốn cầu được thăng quan tiến chức thì xin Thánh ban cho ấn Trần Triều Hưng Đạo Vương chi ấn, hoặc ấn Quốc Pháp Đại Vương; cầu được sinh con tài lộc thì xin ấn Vạn Dược Linh Phù; cầu xin việc trừ tà sát quỷ; chữa bệnh…thì xin ấn Phi Thiên thần kiếm linh phù. Đêm ngày 16 tháng 8 âm lịch, sau lễ mật định của các hòa thượng, ngoài trời tổ chức đốt pháo bông, thả đèn trời chào mừng đại lễ. Nhân dân thập phương tề tựu, xếp hàng vào đền xin dấu ấn với ước vọng được Đức Thánh phù hộ che chở. Đến nay du khách hành hương về đền Kiếp Bạc đều mong xin được dấu ấn nhà Ngài treo ở nhà, mang theo mình và tin rằng sẽ gặp nhiều may mắn trong cuộc sống. Không khí buổi lễ vô cùng ấn tượng, Người phấn chấn, sung sướng vì xin được ấn Thánh, kẻ ngẩn ngơ, nuối tiếc chỉ vì chậm chân đến muộn. Tất cả đều toát lên một cảm xúc thành kính và trân trọng Đức Thánh. Dư âm của lễ khai ấn khiến bất kỳ ai chưa một lần đến Kiếp Bạc thấy mình như còn mắc nợ!
Ngày 10/9/2014 (ngày 17 tháng 8 âm lịch) diễn ra nhiều nội dung quan trọng trong chương trình lễ hội năm 2014, buổi sáng là lễ rước bộ truyền thống của nhân dân làng Vạn Yên và Dược Sơn, sau đó là lễ tưởng niệm và khánh thành công trình tu bổ đền Kiếp Bạc. Lễ hội quân trên sông Lục Đầu diễn ra từ 9h đến 10h30 là nghi lễ quan trọng, đặc sắc trong lễ hội truyền thống Côn Sơn - Kiếp Bạc. Đây là cuộc diễu hành, phô trương lực lượng mạnh mẽ, là hình bóng của cuộc ra quân xưa với nhiều tướng lĩnh cùng các đạo quân gồm đủ các thành phần, làm sống lại hào khí Đông A và truyền thống giữ nước vĩ đại của dân tộc Việt Nam, tôn vinh chiến công hiển hách của Hưng Đạo Đại Vương trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên. Lực lượng tham gia lễ hội quân khoảng 5000 người gồm nhân dân địa phương, ngư dân Cát Bà, Quần Mục (Hải Phòng), Kênh Giang (Hải Dương) cùng đông đảo nhân dân thập phương. Khung cảnh lễ hội quân tưng bừng, hoành tráng. Trên bộ, sau màn biểu diễn múa rồng, lân là màn biểu diễn võ thuật của 300 võ sinh phái võ Nhất Nam và 120 tay gậy đến từ Gia Lộc, Hải Dương - quê hương của danh tướng Nguyễn Chế Nguyễn. Dưới sông, 50 chiếc thuyền được chăng cờ hoa rực rỡ, biểu diễn các màn giao nhau theo ba chủ đề là: Hào khí Đông A, Hùng khí Lục Đầu và Ca khúc khải hoàn nhằm tái hiện cảnh hội quân của Hưng Đạo Đại Vương và chiến thắng Vạn Kiếp tháng 6 năm 1285.
Một điển lễ, với nghi thức trang nghiêm của một mỹ tục, lễ rước bộ và hội quân trên sông Lục Đầu từ nhiều thế kỷ qua đã quy tụ đông đảo quần chúng nhân dân khắp các vùng miền với các khí trượng, cờ hoa…rực rỡ tạo nên cảnh quan hoành tráng, linh thiêng độc đáo hiếm thấy.
Lễ cầu an và hội hoa đăng trên sông Lục Đầu cũng là nét độc đáo của lễ hội mùa thu Côn Sơn - Kiếp Bạc. Lễ hội hoa đăng Kiếp Bạc nhằm mục đích tưởng niệm các anh hùng, liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc ở các triều đại. Đặc biệt cầu siêu thoát cho vong hồn tướng sỹ nhà Trần và vong hồn trong cuộc kháng chiến chống giặc Mông Nguyên trên sông Lục Đầu. Qua đó, cầu  cho quốc  thái dân an, nhân khang vật thịnh. Vậy nên, việc dựng đàn tháp cầu an trên đường thần đạo, nội minh đường và trên đê sông Lục Đầu là biểu thị nét đẹp văn hoá trong việc ứng nhân, xử thế và gìn giữ giá trị truyền thống của dân tộc. Trên bộ, 9 tầng tháp tượng trưng cho trục nối, giao thoa trời - đất, âm - dương. 9 tầng hoa văn đặc trưng của Nho - Đạo - Phật đan xen tạo lên một bức tranh đa sắc màu lộng lẫy tựa như tháp pha lê nguy nga trong đêm. Sợi dây Trắng, Hồng nối từ tháp xuống sông, tượng cho Cầu Siêu Thoát. Dưới sông, từng đoàn thuyền chở đầy ắp hoa đăng, lung linh, bừng sáng cả góc trời Vạn Kiếp. Những cánh hoa rực rỡ chở tình cảm tri ân của thế hệ hôm nay gửi gắm về cõi xa xăm… Trên không, pháo bông, đèn trời rực rỡ…Tất cả vỡ oà trong không khí ngây ngất, huyền ảo. Một cảm giác nhẹ nhàng, phấn chấn và Siêu Thoát thực sự choán ngợp…đọng lại trong thâm tâm mỗi người sự biết ơn, lòng kiêu hãnh, tự hào được có mặt trong nghi lễ linh thiêng này. Nghi lễ đã để lại ấn tượng đẹp trong lòng du khách dự hội.
Một trong những nghi lễ nhằm tôn vinh công lao, uy đức của Đức Thánh Trần trong công cuộc đấu tranh, bảo vệ đất nước là diễn xướng hầu Thánh, diễn ra vào buổi tối các ngày từ 16 đến 18 tháng 8 âm lịch. Diễn xướng hầu Thánh (lên đồng, hầu đồng) đã thu hút đông đảo các cơ cánh đồng ở: Hải Phòng, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Bắc Giang, Quảng Ninh, Hải Dương… về tham dự. Sân khấu hầu Thánh được dựng trước nhà Bạc trong một không gian đầy màu sắc lung linh, huyền ảo. Các buổi diễn xướng đã thu hút đông đảo nhân dân thập phương. Các Thanh đồng hóa thân vào bóng các vị Thánh, ban tài, phát lộc, cầu phúc, cầu an…cho muôn dân. Mỗi vấn hầu cất lên, ai ai cũng vỗ tay hoan hỉ vui mừng. Giây phút thăng hoa nhất là lúc các Thanh đồng nhập thần, ngây ngất trong những điệu múa thiêng cùng với tiếng đàn, điệu hát của các vùng, miền, lối hát phong lưu, tài tử của các nghệ nhân và tiếng hò reo, cổ vũ nhiệt tình của con nhang, đệ tử, nhân dân thập phương. Không khí thăng hoa đó đã xua đi mọi mệt nhọc, ưu phiền, thay vào đó là cảm giác thanh thản, thoải mái, vui tươi của mỗi người. Nghi lễ thu hút đông đảo nguời xem, tạo không khí thiêng liêng, hân hoan lan toả khắp đền Kiếp Bạc.

Khép lại chương trình lễ hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2014 là lễ giỗ Đức Thánh Trần, được tổ chức vào sáng ngày 20 tháng 8 âm lịch tại núi Mâm Xôi và đền Kiếp Bạc. Nghi lễ do các nhà sư thực hiện theo quy định truyền thống, thu hút hàng vạn người tham dự.
Lễ hội truyền thống Côn Sơn - Kiếp Bạc không chỉ chinh phục du khách bởi các nghi lễ, diễn xướng linh thiêng, đẳng cấp mà còn hấp dẫn bởi các hoạt động Hội đa dạng, phong phú mang tính đặc thù gắn liền tính chất và sự tích nhân vật được thờ phụng ở đây và những chiến công oanh liệt  của quân, dân ta trong cuộc kháng chiến chống quân Mông Nguyên xâm lược, như: các trò chơi dân gian, biểu diễn nghệ thuật …Nếu hội Côn Sơn nhẹ nhàng, tao nhã kiểu nhà Phật với trò đu tiên, hát xẩm, viết thư pháp…thì Lễ hội Kiếp Bạc lại khí thế, mạnh mẽ kiểu nhà Thánh với trò bắt vịt gắn với sinh hoạt của quân thuỷ nhà Trần, trò Nhảy phỗng gắn với danh tiếng tướng quân Phạm Ngũ Lão, trò đi cầu thùm gắn với sinh hoạt của cư dân địa phương, trò bơi chải tái hiện chiến công huy hoàng của thuỷ quân nhà Trần…Ngoài ra, còn có các trò chơi dân gian thể hiện sự khéo léo, tài hoa của người xứ Đông: Thi nấu cơm, múa rối, đập niêu, chọi gà, cờ tướng…Các trò chơi đậm chất dân gian này một mặt có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, mặt khác tạo chiều sâu tinh thần cho lễ hội.
Hội Côn Sơn- Kiếp Bạc thực sự là nơi vui chơi, giải trí lành mạnh, thời khắc thư giãn quý giá, điểm giao lưu, hò hẹn, lý tưởng. Đến đây, du khách được mặc sức chọn lựa các trò chơi dân gian theo sở thích để cảm nhận hoặc tham gia. Không ít du khách chơi hội Côn Sơn - Kiếp Bạc đã tìm đến nhau, lên vợ thành chồng, kết bạn tâm giao và được thưởng thức trọn vẹn thú vui riêng. Hiếm thấy lễ hội nào lại hội tụ nhiều giá trị đặc trưng như vây.
            Hãy đến với Lễ hội Côn Sơn - Kiếp Bạc để khám phá, thưởng thức, chiêm ngưỡng vẻ đẹp hào hùng mà trang nhã, linh thiêng và hấp dẫn của một vùng non nước xứ Đông.
Xem chương trình lễ hội tại đây.